Fluktuacja, czyli płynność personelu, jest zjawiskiem powszechnym. Niewielka skala fluktuacji jest nie tylko naturalna, ale nawet korzystna z punktu widzenia organizacji. Dzieje się tak szczególnie w sytuacji, w której firmę opuszczają pracownicy o niewielkich kwalifikacjach i niskiej efektywności. Płynność kadr pozwala wtedy na ich wymianę na pracowników, którzy przyniosą wyższe zyski przedsiębiorstwu. Jednak zbyt wysoka rotacja personelu zawsze pociąga za sobą duże straty. Istnieją branże szczególnie narażone na stały, wysoki poziom płynności personelu. Menedżerowie podejmujący się pracy w takich miejscach muszą być świadomi zagrożeń z tym związanych.

Fluktuacja personelu – definicja

Fluktuacja to termin oznaczający zmienność, płynność, niestałość. W odniesieniu do kadr rozumiany jest jako proces odchodzenia, przychodzenia i wymiany personelu. Fluktuacja to proces, na który mają wpływ zarówno zwolnienia, jak i dobrowolne decyzje pracowników dotyczące odejścia z organizacji. Za podstawowy wskaźnik fluktuacji uznaje się stosunek ilości pracowników, którzy opuścili firmę, do ogółu zatrudnionych na przestrzeni danego okresu. W ten sposób można określić fluktuację w skali miesiąca, półrocza czy roku. Fluktuacja jest jednak zjawiskiem bardzo niejednorodnym. Aby zrozumieć jej istotę i znaczenie dla konkretnej organizacji, konieczne jest wykorzystanie dokładniejszych wskaźników. Przede wszystkim należy oddzielić rotację związaną z koniecznością redukcji etatów od dobrowolnych odejść personelu. W ramach dobrowolnych fluktuacji ważne jest poznanie powodu odejścia. Niekiedy są one niezależne od metod zarządzania w firmie, np. w sytuacji ciężkiej choroby bądź zmiany miejsca zamieszkania. Firmy stosują też porównania mające na celu wyodrębnienie grup ryzyka. Służą temu porównania fluktuacji między konkretnymi działami lub stanowiskami na poszczególnych szczeblach drabiny organizacyjnej firmy. Wiele firm oblicza też wskaźnik fluktuacji dla pracowników o krótkim stażu, ponieważ niejednokrotnie ich niestabilność jest najwyższa. W tym celu porównuje się liczbę pracowników odchodzących w pierwszym roku z liczbą wszystkich odejść w tym okresie. Dopiero poszerzone i rzetelne analizy pozwalają zrozumieć menedżerom, czy rotacja w ich firmie stanowi zagrożenie, jakie są jej przyczyny i które grupy pracowników należy objąć działaniami naprawczymi.

Koszty związane z fluktuacją personelu